TỔNG QUAN VỀ HOA MAI MƠ
Giới thiệu chung về hoa mai mơ
Hoa mai mơ, hay còn gọi là mơ ta, mơ Đông Á, mơ mai (tên khoa học: Prunus mume), thuộc chi Mận mơ (Prunus) trong họ Hoa hồng (Rosaceae). Loài cây này có nguồn gốc từ miền Nam Trung Quốc (lưu vực sông Dương Tử) và sau đó lan rộng sang Nhật Bản, Triều Tiên và Việt Nam.
Trong các ngôn ngữ Đông Á:
Tiếng Nhật gọi là ume (梅)
Tiếng Trung gọi là méi (梅) hay méizi (梅子)
Tiếng Hàn gọi là maesil (매실)
Ở phương Tây, loài cây này thường được gọi là "mơ Nhật Bản" (Japanese apricot), do sự phổ biến của nó ở Nhật Bản khi mua mai vàng giá rẻ
Mơ ta có hình dạng bên ngoài khá giống với mơ Tây (Prunus armeniaca), nên thường bị nhầm lẫn. Ngoài ra, không nên nhầm hoa mai mơ với các loài cây khác có tên gọi tương tự, chẳng hạn như họ Ochnaceae (mai vàng) hoặc cây mơ tam thể (Paederia scandens).
Đặc điểm hình thái
Hoa
Hoa mai mơ nở vào cuối mùa đông – đầu mùa xuân, thường là cuối tháng 1 hoặc đầu tháng 2 ở Đông Á, trước khi ra lá. Mỗi bông hoa có 5 cánh, đường kính khoảng 1–3 cm.
Phổ biến nhất là hoa màu trắng
Một số giống có hoa màu hồng hoặc đỏ sẫm
Hoa có mùi thơm nhẹ nhàng
Lá
Xuất hiện ngay sau khi cánh hoa rụng
Hình ô van, đầu lá nhọn
Quả
Chín vào đầu mùa hè (khoảng tháng 6 ở Đông Á)
Tròn, có đường xoi dọc từ cuống tới chóp
Khi chưa chín có màu xanh lục, khi chín chuyển sang vàng (đôi khi hơi đỏ)
Cùi thịt có màu vàng, vị chua
Tại Trung Quốc, mùa mơ chín trùng với mùa mưa ở khu vực Giang Nam, gọi là "mai vũ" (梅雨). Trong tiếng Nhật, nó được gọi là baiyu hay tsuyu.
Các giống mơ
Tại Việt Nam
Mơ được trồng nhiều ở vùng Tây Bắc (Sơn La, Điện Biên, Lai Châu, Lào Cai) và khu vực rừng núi xung quanh chùa Hương (Mỹ Đức, Hà Nội). Một số giống phổ biến:
Theo hoa:
Bạch mai (hoa trắng) phổ biến hơn
Hồng mai (hoa đỏ) ít gặp hơn
Theo quả:
Mơ đào, mơ nứa, mơ bồ hóng, mơ chấm son, mơ Vân Nam
Ở làng Đông Mỹ (Thanh Trì, Hà Nội) có giống Song Mai (hoa và quả mọc theo đôi)
Tại Nhật Bản
Mai mơ Nhật Bản được chia thành:
Yabai (野梅 – "mơ dại")
Hibai (緋梅 – "mơ đỏ")
Bungo (豊後梅 – "tỉnh Bungo"), có thể là cây lai giữa mơ ta và mơ châu Âu
Tại Trung Quốc
Có hơn 300 giống mơ, phân loại theo màu sắc:
Trắng, hồng, đỏ, tía, lục nhạt
Một số giống nổi tiếng: Đại hồng mai (大红梅), Taige mei, Chiếu thủy mai (照水梅), Long du mai (龙游梅)...
Sử dụng
Nước ép
Mơ ngâm đường tạo ra nước ép mát lạnh, phổ biến ở Trung Quốc, Nhật Bản, Triều Tiên và miền Bắc Việt Nam
Toan mai thang (酸梅汤) – nước mơ hun khói của Trung Quốc
Maesil juice – nước mơ Triều Tiên, có thể làm tại nhà bằng cách ngâm mơ với đường
Rượu mơ
Nhật Bản: Umeshu (梅酒), làm bằng cách ngâm mơ xanh trong shochu
Triều Tiên: Maesil ju (매실주) – có nhiều thương hiệu nổi tiếng
Trung Quốc: Mai tửu (梅酒), có màu đỏ
Việt Nam: Rượu mơ Yên Tử, rượu mơ Hương Tích, rượu mơ Núi Tản
Mơ muối & mứt mơ
Umeboshi (梅干) – mơ muối Nhật Bản, ăn kèm cơm trắng
Toan mai tử (酸梅子) – mơ ngâm của Trung Quốc
Thoại mai (话梅) – mơ ngâm với đường, cam thảo
Việt Nam: Ô mai, xí muội, rất phổ biến
Nước chấm
Mai tử tương (梅子酱) – nước chấm từ mơ của Trung Quốc, thường dùng với thịt gia cầm
Y học
Ô mai (乌梅) trong y học cổ truyền Trung Quốc được dùng để chống ký sinh trùng, chữa loét, hỗ trợ tiêu hóa
Ý nghĩa văn hóa
Hoa mai vàng bến tre 2022 có vị trí quan trọng trong văn hóa Đông Á:
Trung Quốc:
Là biểu tượng của mùa đông, khí phách kiên cường, thanh cao
Cùng với tùng và trúc tạo thành "Tuế hàn tam hữu" (三友) – Ba người bạn mùa lạnh
Quốc hoa của Trung Hoa Dân Quốc (Đài Loan)
Nhật Bản:
Biểu tượng của mùa xuân
Xuất hiện trong hanafuda (bài hoa) và thơ haiku
Triều Tiên:
Gắn với các bài thơ cổ điển
Được sử dụng trong nhiều lễ hội
Việt Nam:
Xuất hiện trong văn thơ:Mai cốt cách, tuyết tinh thầnMỗi người một vẻ, mười phân vẹn mười(Truyện Kiều – Nguyễn Du)
Gắn liền với hình ảnh "Nhất chi mai" trong bài kệ của Thiền sư Mãn Giác
Từ nguyên
Tên khoa học Prunus mume bảo tồn cách phát âm cổ của Nhật Bản ("mme" – むめ), có gốc từ tiếng Trung cổ "muəi" (梅).
Ở Việt Nam, "mơ" có thể là dạng âm Hán Việt cổ của "mai". Một số địa danh như Hoàng Mai, Bạch Mai, Hồng Mai… đều có nguồn gốc từ cây mơ. Theo từ điển Thiều Chửu, chữ "梅" trong văn bản chữ Hán khi chỉ hoa dịch là "mai", khi chỉ quả dịch là "mơ" (Vọng mai chỉ khát – Trông mơ đỡ khát).
Kết luận
Hoa mai mơ không chỉ có giá trị cảnh quan mà còn là nguồn thực phẩm và dược liệu quan trọng. Với vẻ đẹp thanh tao và ý nghĩa văn hóa sâu sắc chậu mai vàng đã trở thành biểu tượng của khí phách, sự tao nhã và niềm hy vọng trong văn học và nghệ thuật Đông Á.
Liên Hệ ngay cho chúng tôi theo thông tin dưới đây:
Điện thoại/Zalo: 0905 888 999 – 0799 888 999 – 0888777777
Email: Vuonmaihoanglong@gmail.com
Facebook: Vườn mai Hoàng Long
Địa chỉ: Tân Thiềng, Chợ Lách, Bến Tre.